Miejski portal informacyjny:
Sztum, Dzierzgoń, Mikołajki Pomorskie, Stary Dzierzgoń, Stary Targ

Sztum 2016 ''

Hatamoto-Atami ' Z albumu KAJAKARSTWO I POLSKA ' Stumo circa Postelin Sztum w okolicy Postolina – tak brzmi najstarsza wzmianka o Sztumie, pochodząca z 1234 roku. Sztum w czasach przedkrzyżackich był grodem i należał do pruskich włości Alyem. W 1236 r. zajęty został przez Krzyżaków, którzy na terenie dzisiejszego Rynku założyli folwark, a w latach 1326-1333 wybudowali zamek - siedzibę wójta zakonnego. W 1377 r. arcyksiążę austriacki Albrecht III Habsburg, wspierający zakon podczas zbrojnej wyprawy na Litwę, otrzymał rycerski pas. W darze wdzięczności pozostawił Sztumowi swoje barwy herbowe, które do dziś zdobią chorągiew miasta (biały pas na czerwonym polu).Podczas wielkiej wojny polsko krzyżackiej 1409-1411 Sztum został zajęty przez wojska polskie maszerujące spod Grunwaldu na Malbork. Po nieudanym oblężeniu zakonnej stolicy, w zamku sztumskim jeszcze przez 3 tygodnie polska załoga odpierała krzyżackie szturmy, oddając warownię dopiero na rozkaz Władysława Jagiełły. 23 IX 1416 r. wielki mistrz Michał Kuchmeister nadał ludności zamieszkującej folwark prawo miejskie na prawie chełmińskim. Lokatorem miasta został Ambroży Gerhard von Schonenberg. Leżące na wyspie miasto zostało otoczone murem z 2. bramami malborską i kwidzyńską oraz 11. basztami. Wytyczono 50 działek osadniczych. Władza spoczywała w rękach rady, na której czele stał wójt. Dwa razy w roku 22 VI i 11 XI odbywał się w Sztumie jarmark, a w każdy piątek targ. Podczas wojny trzynastoletniej wojska polskie przez 6 tygodni oblegały bez powodzen zamek sztumski. Dopiero 6 stycznia 1468 r. załoga krzyżacka opuściła warownię. Tego samego dnia urząd starosty objął Ścibor Bażyński, którego ród dzierżawił miasto i zamek do 1503 r. Po nich władzę w starostwie obejmowali m.in.: Mikołaj Szpotow, bp. Łukasz Watzenrode wój Mikołaja Kopernik, znany w historii Pomorza ród Cemów 1530-1636 r., a od 1724 do 1772 r. ród Bielińskich.Polska nazwa Sztum występuje po raz pierwszy w źródłach z 1565 r.Od XVI w. w sztumskim kościele (wybudowanym po wojnie trzynastoletniej odbywały się często wojewódzkie sejmiki ziemskie, a w ratuszu szlacheckie sądy ziemskie dla województwa malborskiego. Mieszczanie zajmowali się przeważnie uprawą roli i warzeniem piwa.W roku 1553 król Zygmunt August potwierdził przywileje dla miasta.W czasie reformacji pod koniec XVI w. w Sztumie została utworzona parafia ewangelicka, a jej pierwszym pastorem został Georg Fabricius. Do 1599 r. za miejsce modlitw służył ewangelikom kościół parafialny p.w. św. Anny, który odebrany im został z polecenia króla Zygmunta III.